PIV-Bulletin 2016-4 Marjoleine van der Zwan is de nieuwe directeur van het PIV

Marjoleine van der Zwan (45) studeerde fysiotherapie en gezondheidswetenschappen, en is in deze disciplines ook nog praktisch werkzaam geweest, maar ontwikkelde zich al snel tot een getalenteerde changemanager, innovatieve strateeg en bruggenbouwer pur sang. Haar academische medische opleiding aan de Radboud Universiteit Nijmegen vulde zij aan met een executive master of business administration aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en een studie op het gebied van leiderschap aan het prestigieuze INSEAD in Fontainebleau (F). Haar loopbaan ontwikkelde zich navenant. Ze bekleedde managementfuncties in het ziekenhuis Antoni van Leeuwenhoek in Amsterdam, bij OZ Zorgverzekeringen (nu CZ) in Breda, bij de Regionale Commissie Gezondheidszorg Zuid-Holland-Noord in Leiden en bij Agis Zorgverzekeringen (nu Achmea) in Amersfoort. “Toen ik daar wegging”, zo vertelt ze, “werd ik door zowel de raad van bestuur van het UMC Utrecht als de raad van bestuur van het Sint Lucas Andreas Ziekenhuis in Amsterdam gevraagd om over strategische veranderingen te komen adviseren en leiding te geven aan de implementatie daarvan. Ik besloot beide te doen, als zelfstandig manager en adviseur. Dat heb ik ongeveer acht jaar gedaan, niet alleen bij deze en nog andere ziekenhuizen, maar bijvoorbeeld ook bij staalfabrikant Corus, nu Tata Steel, en bouwonderneming Koninklijke BAM. Het was een periode waarin ik prachtige opdrachten heb mogen doen, veel ervaring heb opgedaan en veel heb geleerd. Het is altijd een rode draad in mijn loopbaan geweest om mensen en bedrijven te ontwikkelen, en dat bewust van buiten naar binnen, vanuit de behoeften in de markt en de maatschappij. Daar gaat mijn hart sneller van kloppen.”

COO bij MediRisk

In 2010 werd Marjoleine van der Zwan door een headhunter benaderd met een vraag die zij niet naast zich neer kon leggen, namelijk om als bestuurder en chief operating officer in dienst te treden van de medische aansprakelijkheidsverzekeraar MediRisk. “Mijn grote voordeel was”, vertelt ze, “dat ik niet alleen ervaring bij verschillende verzekeraars had, maar ook de taal van de medische wereld sprak, een wereld op zich. Bovendien kende ik veel bestuurders van ziekenhuizen en veel medisch specialisten en andere professionals. Elkaar kennen helpt begrip voor elkaar op te brengen in moeilijke situaties, net als de wetenschap dat een dokter en een verpleegkundige zich met hart en ziel inzetten om mensen beter te maken en er vanzelfsprekend niet op uit zijn om fouten te maken. Gaat er toch iets mis, dan is het belangrijk dat de patiënt en zijn familie, maar ook de zorgprofessional goed wordt opgevangen en dat partijen met elkaar in gesprek gaan over wat er is misgegaan. We hebben ons ingespannen om de angst om onderling over fouten te praten weg te nemen, zodat er veel vanuit het verleden en van elkaar werd geleerd. Al deze kennis is in brede preventieprogramma’s opgeslagen en verwerkt om nieuwe medische fouten te voorkomen. Wat dat betreft hebben we in de afgelopen jaren heel veel mooie dingen mogen doen.” Het waren de jaren, aldus Van der Zwan, dat ziekenhuizen de switch maakten van de dokter centraal naar de patiënt centraal. MediRisk en ook conculega Centramed gingen in deze verandering mee en konden als gevolg daarvan, net als in de letselschaderegeling voor verkeersslachtoffers het geval was, zaken veel vaker in het harmoniemodel dan in het toernooimodel tot een goed einde brengen.

De GOMA

“Ook de GOMA heeft daaraan bijgedragen”, vervolgt ze. “De GOMA heeft partijen aangrijpingspunten gegeven om met elkaar in gesprek te gaan, taboes bespreekbaar te maken en heilige huisjes af te breken. De GOMA heeft ons het commitment gebracht om met elkaar zaken sneller en transparanter af te wikkelen en processen te stroomlijnen en op elkaar af te stemmen, vanuit het belang van betrokkenen en dus ook weer van buiten naar de binnen. Door met elkaar in gesprek te gaan, in elkaars keuken te kijken, elkaar te leren kennen is er veel wantrouwen over en weer weggenomen en is er bij partijen bereidheid ontstaan om met elkaar zaken op te lossen.” Volgens Marjoleine van der Zwan kan de GOMA – Gedragscode Openheid medische incidenten; betere afwikkeling Medische Aansprakelijkheid – zeker nog op punten worden verbeterd. Ze noemt bijvoorbeeld de omgang met de medische gegevens. “Een Medische Paragraaf bij de GOMA zoals de Medische Paragraaf bij de GBL, waarin specifieke aandacht wordt besteed aan de vraag hoe om te gaan met medische gegevens bij medische aansprakelijkheidszaken, zal verhelderend en versnellend werken”, zo zegt ze.

Stevige fundamenten

Als COO bij MediRisk heeft Marjoleine van der Zwan zich diepgaand in de medische aansprakelijkheid kunnen specialiseren. Ze zegt over verkeersaansprakelijkheid en bedrijfsaansprakelijkheid nog veel te kunnen leren, maar op die gebieden is zij geenszins een leek. Zij had er onder meer mee te maken toen zij na haar periode bij MediRisk, terug in haar professie als zelfstandig manager en adviseur, een opdracht voor een schaderegelingsbureau deed. “Maar ik zit wat dat betreft natuurlijk niet op het niveau van Theo Kremer”, zegt ze. “In die zin is Theo onvervangbaar. Ik zal dan ook het realiseren van de doelstellingen van het PIV op geheel eigen wijze vorm gaan geven, samen met Monique Volker en Rachel Dielen, die beiden al heel wat jaren stuwende krachten binnen het PIV zijn. Natuurlijk wil ik in dit verband ook Jenny Polman noemen, maar al over enkele weken zal Jenny met pensioen gaan. Het DNA van het PIV zal in ieder geval bewaard blijven. Dat DNA zit ook in het bestuur van het PIV, in de Raad van Advies en in de redactieraad van het PIV-Bulletin. Ik hoop daar iets aan toe te kunnen voegen, als bestuurder van een nieuwe generatie, die een nieuwe manier van denken kan inbrengen. Onderzoek alles, behoud het goede en breid uit met de verworvenheden van de nieuwe tijd – dat stel ik mezelf als opdracht in de komende periode.” Deze taakopvatting past helemaal bij het profiel zoals dat door het PIV-bestuur voor de opvolger van Kremer was opgesteld. “Het viel mij op dat er niet direct naar iemand met een juridische achtergrond werd gezocht”, vertelt ze. “Er werd naar iemand uitgekeken die kan verbinden, partijen met elkaar in overleg kan laten gaan en die met respect voor verschillende belangen gevoeligheden niet uit de weg gaat. Ik kan met verschillende partijen meedenken, bruggen bouwen en vanuit creativiteit met ‘out of the box’-ideeën komen. Op die manier wil ik het PIV, dat natuurlijk staat als een huis en waarvan de fundamenten zeer stevig zijn, een nieuwe fase laten ingaan.”

Trotse moeder en topvrouw

Marjoleine van der Zwan is de trotse moeder van een dochter van 16 en een zoon van 13. Ze woont in de omgeving van Amsterdam, met water voor het huis en een grote tuin erachter, waar ze met veel liefde voor de natuur haar fruitbomen onderhoudt en haar kippen verzorgt. Ze is sportief – ze hoopt volgend jaar, zegt ze met een knipoog, het Theo Kremer Tennistoernooi te winnen – en kan van lekker eten en goede wijnen genieten. Ze is zelfs in het bezit van een deel van de begerenswaardige SDEN-wijndiploma’s. Zij beschikt over een uitgebreid netwerk, niet alleen vanuit haar opleidingen en werkzaamheden, maar ook vanuit de diverse functies die zij daarnaast bekleedt. Zo is zij al ruim zes jaar lid van de raad van toezicht van de welzijns‑ en kinderopvangorganisatie Impuls en sinds januari van dit jaar voorzitter van de raad van toezicht van het PoepPaleis, een stichting die zich inzet voor het verzamelen en delen van kennis over ontlasting op medisch, wetenschappelijk, technologisch, cultureel en sociaal gebied. Niet in de laatste plaats is Marjoleine van der Zwan door het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap geselecteerd als lid van Topvrouwen.nl, de groep hooggekwalificeerde ‘board-ready’ vrouwen in Nederland. “Ik heb heel veel zin in deze nieuwe baan”, zegt ze tot slot. “Ik verbind me voor honderd procent aan de doelstellingen van het PIV en ga met alle leden van het PIV, met veel elan en enthousiasme, een boeiende periode tegemoet.”