Mediation trok de zaak na elf jaar helemaal los

DeMediationRubriek …  – Spronck

Dit is de eerste aflevering van een mediationrubriek onder redactie van mr. Ferda van Benthem en mr. Bart Neervoort. Hoewel in letselschadezaken steeds vaker mediation wordt toegepast, hebben de meeste betrokkenen in de personenschadebranche er nog geen ervaring mee. Door in deze rubriek voorbeelden uit de praktijk van NVMV-LetMe-letselschademediators te beschrijven, wordt getracht de bekendheid met mediation te vergroten. Namen van slachtoffers in de beschreven zaken zijn gefingeerd. In deze aflevering is een zaak aan de orde die eerder is beschreven in LetselschadeNEWS 2011, 3. Voor deze casus is gekozen omdat die de functie van mediation goed weergeeft. Bovendien hebben alle betrokken partijen bij deze mediation de mediator expliciet ontheven van de normaal geldende strikte geheimhoudingsplicht.

Mediation trok de zaak na elf jaar helemaal los

n 1997 kwam Lies Beekman (36) met haar fiets in de binnenstad van Groningen onder een vrachtauto. Daarbij liep ze zwaar letsel aan beide benen op. Ze onderging diverse operaties, maar deze konden niet voorkomen dat ze blijvend aan beide benen ernstig verminkt raakte. Met de verzekeraar van de vrachtauto, ASR kwam ze in een langdurige letselschadezaak terecht, maar dankzij mediation kon deze uiteindelijk tot een goed einde worden gebracht. Een gesprek met mr. Maarten Spronck, advocaat bij Nysingh advocaten en notarissen te Apeldoorn, die in deze zaak als mediator optrad.

De schadebehandeling in de zaak van Lies Beekman verliep bijzonder stroef en zat zelfs na elf jaar nog muurvast. Zij vond dat de tegenpartij niet inhoudelijk op haar argumenten en voorstellen reageerde en de zaak traineerde, volgens haar in de hoop dat ze het maar zou opgeven. ASR vond op haar beurt dat de onderbouwing van de gevorderde schade ontbrak – vooral het referentiekader van de gevorderde toekomstschade – en dat deze niet op basis van de ingediende uitgangspunten kon worden afgewikkeld. Volgens belangenbehartiger mr. Eric Roeders van Houkes c.s. Letselschade Advocaten te Apeldoorn – die het dossier kort voor de mediation had overgenomen – bevond de zaak zich in een standpuntenstrijd waarbij het belang van het slachtoffer ondergeschikt was gemaakt aan de juridische belevingswereld. In deze fase kozen Lies Beekman en ASR voor mediation. Lies Beekman zag er eerst weinig heil in, maar greep de mogelijkheid aan als laatste redmiddel om de zaak vlot te trekken. ASR had wel vertrouwen in een goede afloop. ASR wees op het spanningsveld tussen begrip voor de persoonlijke impact van het ongeval enerzijds en de juridische toerekenbaarheid anderzijds en vond het daarom belangrijk om met elkaar in gesprek te gaan om tot een wederzijds aanvaardbare oplossing te komen.

Verwachtingen overtroffen

Lies Beekman, haar echtgenoot, Roeders en zowel een jurist als de schaderegelaar van ASR zaten eind 2008 een dag met elkaar bij de mediator om de tafel. Na afloop van het proces gaf Lies Beekman te kennen dat de mediation haar verwachtingen had overtroffen. Ze had ervaren dat ze voor het eerst, zonder enige terughoudendheid, haar hele verhaal had kunnen doen. De mediator had haar daarvoor alle ruimte gegeven en had het zelfs gestimuleerd. Volgens haar had de tegenpartij toegegeven dat deze beter en sneller had moeten reageren. De openlijke erkenning van en begrip voor de implicaties van het ongeval hadden haar goed gedaan. Volgens Roeders klaarde de mediation de lucht. En door de ruimte die partijen werd gegeven, kon de mediation ook een praktisch karakter krijgen. Het belang van het slachtoffer werd daardoor onderwerp van een oplossingsgerichte discussie. Ook ASR omschreef het gesprek als constructief, prettig en efficiënt.

Spronck: “Voorafgaand aan de mediation hadden partijen mij geen stukken toegezonden. Voor de mediator blijft het dan een verrassing wie je aan tafel krijgt en waar het precies over zal gaan. Het voordeel daarvan is, dat je niet gekleurd bent door de standpunten van partijen en direct gefocust bent op de belangen over en weer. In de beginfase is doorgaans ruimte nodig voor de emotionele kanten van de zaak. Die zijn er altijd en doorgaans niet alleen aan de zijde van het slachtoffer. Door als mediator actief te luisteren en dat ook te stimuleren in de richting van partijen, kan de communicatie meestal goed worden bevorderd. Wat ik mij van Lies goed herinner is dat zij heel zakelijk haar verhaal van de afgelopen elf jaren over het voetlicht kon brengen. Dat wekte de indruk alsof zij over een ander sprak in plaats van over zichzelf. Toen ik dat benoemde, kwamen de emoties los. Dat was een belangrijk moment in het mediationproces en vanaf dat moment ging de communicatie ook anders verlopen”.

Keerpunt in het proces

Volgens Roeders was die interventie van de mediator een keerpunt in het hele proces. Lies Beekman vond dat de manier waarop de mediator de zaak samenvatte en de conclusies die daar volgens partijen aan moesten worden verbonden, erg verhelderend werkten. Zij merkte dat ook de houding van ASR gericht was op het vinden van een redelijke oplossing en dat ASR bereid was los te komen van eerder ingenomen standpunten. ASR had overigens wel het idee dat Lies Beekman werd geconfronteerd met zaken die voor ASR vaststonden, maar voor haar kennelijk nieuw waren. In het algemeen geldt voor verzekeraars wel vaker dat er geen goed zicht bestaat op de communicatie tussen de belangenbehartiger en het slachtoffer. Naar de mening van ASR waren diens voorstellen in het verleden niet, niet volledig of pas veel later door de voorganger van Roeders met Lies Beekman besproken. ASR gaf overigens aan wel vertrouwen in Roeders te hebben. Doordat die met open vizier de mediation inging, kon ASR ervan uitgaan dat er een welgemeende wens was om met elkaar in gesprek te gaan en een goede oplossing te vinden. ASR merkte bovendien dat Lies Beekman oor had voor de redelijke belangen van ASR, waardoor er respectvol met elkaar kon worden omgegaan.

Gezamenlijke belangen

Spronck: “Het is aan mij om in het mediation proces de belangen van partijen te inventariseren en vervolgens die belangen over en weer aan partijen over te brengen. Zo maak ik het geschil compact en kan ik doorgaans ook de gezamenlijke belangen laten zien. In deze zaak kwamen de belangen van partijen voor een groot deel zelfs overeen. Dat betekent nog niet dat er dan ook een oplossing ligt, maar het bewerkstelligt wel commitment bij partijen om samen oplossingsrichtingen te inventariseren en van daaruit te gaan onderhandelen. Zo gebeurde dat ook in deze zaak en ik merkte dat Lies Beekman in die fase een voorzichtig vertrouwen in een goede afloop van de mediation kreeg. En ook ASR merkte dat haar belangen evenzeer in de gevonden oplossing terugkwamen. Zo liep ook deze mediation succesvol af. Het is een fantastisch moment als aan het einde van zo’n dag een toch al meer dan elf jaar oude zaak tot een totaaloplossing wordt gebracht en partijen elkaar over en weer tevreden de hand schudden. Voor de mediator is het vaak een intensief proces. Je moet de hele dag continu scherp zijn en je hebt geen rustmomenten, maar dat is niet erg. Je voelt telkens weer dat het proces voortgang heeft. Zo lang partijen het fysiek en mentaal aankunnen en stappen blijven maken, moet je als mediator beschikbaar blijven om het proces te faciliteren.”

Zakelijk versus emotioneel

Alle betrokkenen bij deze mediation erkenden de waarde van de mediation bij het oplossen van de zaak. Volgens Roeders kan letselschade worden omschreven als een conflict tussen partijen waarbij schadevergoeding het hoofdonderwerp is en de bepaling van de schadeomvang een bron voor escalatie. Een juridische benadering is zakelijk van aard, daar waar een slachtoffer de schade per definitie emotioneel draagt en dus ook zo zal bepalen. Het verwoorden van emotie en het zakelijk waarderen hiervan, is praktisch zeer moeilijk. Als partijen bij het bepalen van de schadeomvang het verschil in benadering niet onderkennen, is mediation een geschikte vorm van conflictoplossing. Het blijft immers van belang dat partijen vanuit hun werkelijke belangen onderhandelen, om zodoende tot een gezamenlijk gedragen resultaat te komen.